Fundusze Europejskie
Opcje dostępności Włącz powiększenie czcionki Włącz wysoki kontrast Włącz lektora
Wyszukiwarka Mapa strony
  1. Święta Wielkiej Nocy

Święta Wielkiej Nocy

Święta Wielkiej Nocy

Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego jest najstarszym świętem w Kościele Katolickim, obchodzonym już w czasach apostolskich. Chrześcijanie świętują niedzielę jako Dies Dominica (Dzień Pański), z kolei jej słowiańska nazwa to Woskriesienije (Zmartwychwstanie).

Wielkanoc w polskiej tradycji jest niezwykle barwnym świętem. To czas radości po zakończeniu dawniej ściśle przestrzeganego postu oraz pora praktykowania wielu religijnych i ludowych obrzędów. Tradycje pochodzące jeszcze ze średniowiecza są często przestrzegane również i dziś.

Świąteczne porządki
Jedną z form przygotowań do Wielkanocy jest robienie porządków - nie tylko po to, żeby mieszkanie lśniło czystością. Świąteczne porządki należą do tradycji. Symbolizują usuwanie z domu śladów zimy, co za tym idzie zła i chorób.

Wielkanocna palma
Wielki Tydzień zaczyna się od Niedzieli Palmowej, upamiętniającej wjazd Chrystusa do Jerozolimy. W kościołach święci się palemki – wiązki rózg wierzbowych oraz gałązek bukszpanu, malin lub porzeczek, ozdobione kwiatkami, mchem, ziołami i kolorowymi piórkami. Symboliczne uderzenie domowników palemką według tradycji zapewnia szczęście przez cały rok. Palmy zatknięte za obraz lub włożone do wazonów mają chronić dom przed nieszczęściem i złośliwością sąsiadów.

Wielki Piątek
Dzień śmierci Chrystusa w tradycji chrześcijańskiej jest smutny i poważny. To czas ścisłego postu i nabożeństw Drogi Krzyżowej. W kościołach odsłania się Groby Pańskie, gdzie gipsowa lub drewniana figura Jezusa spoczywa w grocie wypełnionej kwiatami. Przed grobem wartę pełnią uczniowie lub harcerze, często przebrani w stroje rzymskich żołnierzy. Symbolika grobów jest bardzo bogata i zróżnicowana. Zdarza się, że poza przesłaniem religijnym nawiązuje do polskiej historii, aktualnych wydarzeń i spraw społecznych.

Ważną częścią obchodów Wielkiego Piątku są też misteria pasyjne. To stary średniowieczny zwyczaj teatralnego odtworzenia męki i śmierci Chrystusa. Misterium poznańskie, w którym bierze udział ok. tysiąc osób, jest według organizatorów największe na świecie. 

Święconka
Wielka Sobota jest dniem radosnego oczekiwania na zmartwychwstanie. Wtedy przygotowuje się święconkę, ozdobny koszyczek z jedzeniem, który zostaje poświęcony w kościele. Nie może w nim zabraknąć jajek, które są symbolem narodzenia i nowego życia, baranka z cukru, symbolizującego zmartwychwstałego Chrystusa, chleba, soli, wędliny, chrzanu i świątecznego ciasta. Święconkę spożywa się w niedzielę po porannej mszy - rezurekcji. Na południu Polski po powrocie z kościoła domownicy obchodzą z poświęconym koszykiem stół trzy razy dookoła. Według tradycji błogosławieństwo rozprzestrzeni się wtedy na cały dom.

Śniadanie wielkanocne
Wielka Niedziela zaczyna się rezurekcją – uroczystą mszą połączoną z procesją. W minionych latach na powitanie tego wyjątkowego dnia dzieciom pozwalano strzelać z petard lub kapiszonów. Gdy rodzina zasiada do świątecznego śniadania, stół przykryty jest białym obrusem i udekorowany pisankami, kurczaczkami, baziami, czy świeżymi kwiatami. Na honorowym miejscu stoi koszyczek ze święconką.

Śniadanie wielkanocne rozpoczyna się od dzielenia się z bliskimi poświęconym jajkiem. To tradycja podobna w swej formie i symbolice do bożonarodzeniowego łamania się opłatkiem. Tego uroczystego poranka najpierw spożywa się pokarmy, które zostały poświęcone poprzedniego dnia. Na stole nie może zabraknąć tradycyjnego żuru, mięs, wędlin, pasztetów, faszerowanych jajek, a na deser drożdżowej babki i mazurków. Dzieci uwielbiają czekoladowe zajączki, kurczaczki i baranki.

Pisanki
Jaja królujące na wielkanocnym stole są symbolem życia i odrodzenia. Pięknie zdobione, od wieków dekorują polskie stoły podczas świąt wielkanocnych. Wprawdzie przez lata sposoby barwienia i dekorowania jaj zmieniły się, ale tradycja pozostała. W czasie świąt pisankami obdarowuje się rodzinę i przyjaciół, co ma im zapewnić zdrowie, siłę oraz powodzenie w sprawach sercowych.

Lany Poniedziałek
Lany Poniedziałek lub śmigus-dyngus to zabawa, która polega na polewaniu wodą bliskich, a nawet nieznajomych osób w drugi dzień świąt. Tradycja ta nawiązuje do dawnych praktyk pogańskich, kojarzonych z symbolicznym budzeniem się przyrody do życia i wiosennym oczyszczaniem z brudu i chorób. Według ludowych wierzeń zmoczone tego dnia panny miały większe szanse na zamążpójście.

Do dziś we wsiach na południu Polski zdarza się, że w poniedziałkowy ranek gospodarze kropią swoje pola wodą święconą. Wciąż żywe jest również robienie psikusów sąsiadom, na przykład przenoszenie narzędzi rolniczych na dach, czy chowanie wiader na wodę.

Niedziela Zmartwychwstania Pańskiego jest najstarszym świętem w Kościele Katolickim, obchodzonym już w czasach apostolskich. Chrześcijanie świętują niedzielę jako Dies Dominica (Dzień Pański), z kolei jej słowiańska nazwa to Woskriesienije (Zmartwychwstanie). Wielkanoc w polskiej tradycji jest niezwykle barwnym świętem. To czas radości po zakończeniu dawniej ściśle przestrzeganego postu oraz pora praktykowania wielu religijnych i ludowych obrzędów. Tradycje pochodzące jeszcze ze średniowiecza są często przestrzegane również i dziś. Świąteczne porządki Jedną z form przygotowań do Wielkanocy jest robienie porządków - nie tylko po to, żeby mieszkanie lśniło czystością. Świąteczne porządki należą do tradycji. Symbolizują usuwanie z domu śladów zimy, co za tym idzie zła i chorób. Wielkanocna palma Wielki Tydzień zaczyna się od Niedzieli Palmowej, upamiętniającej wjazd Chrystusa do Jerozolimy. W kościołach święci się palemki – wiązki rózg wierzbowych oraz gałązek bukszpanu, malin lub porzeczek, ozdobione kwiatkami, mchem, ziołami i kolorowymi piórkami. Symboliczne uderzenie domowników palemką według tradycji zapewnia szczęście przez cały rok. Palmy zatknięte za obraz lub włożone do wazonów mają chronić dom przed nieszczęściem i złośliwością sąsiadów. Wielki Piątek Dzień śmierci Chrystusa w tradycji chrześcijańskiej jest smutny i poważny. To czas ścisłego postu i nabożeństw Drogi Krzyżowej. W kościołach odsłania się Groby Pańskie, gdzie gipsowa lub drewniana figura Jezusa spoczywa w grocie wypełnionej kwiatami. Przed grobem wartę pełnią uczniowie lub harcerze, często przebrani w stroje rzymskich żołnierzy. Symbolika grobów jest bardzo bogata i zróżnicowana. Zdarza się, że poza przesłaniem religijnym nawiązuje do polskiej historii, aktualnych wydarzeń i spraw społecznych. Ważną częścią obchodów Wielkiego Piątku są też misteria pasyjne. To stary średniowieczny zwyczaj teatralnego odtworzenia męki i śmierci Chrystusa. Misterium poznańskie, w którym bierze udział ok. tysiąc osób, jest według organizatorów największe na świecie.  Święconka Wielka Sobota jest dniem radosnego oczekiwania na zmartwychwstanie. Wtedy przygotowuje się święconkę, ozdobny koszyczek z jedzeniem, który zostaje poświęcony w kościele. Nie może w nim zabraknąć jajek, które są symbolem narodzenia i nowego życia, baranka z cukru, symbolizującego zmartwychwstałego Chrystusa, chleba, soli, wędliny, chrzanu i świątecznego ciasta. Święconkę spożywa się w niedzielę po porannej mszy - rezurekcji. Na południu Polski po powrocie z kościoła domownicy obchodzą z poświęconym koszykiem stół trzy razy dookoła. Według tradycji błogosławieństwo rozprzestrzeni się wtedy na cały dom. Śniadanie wielkanocne Wielka Niedziela zaczyna się rezurekcją – uroczystą mszą połączoną z procesją. W minionych latach na powitanie tego wyjątkowego dnia dzieciom pozwalano strzelać z petard lub kapiszonów. Gdy rodzina zasiada do świątecznego śniadania, stół przykryty jest białym obrusem i udekorowany pisankami, kurczaczkami, baziami, czy świeżymi kwiatami. Na honorowym miejscu stoi koszyczek ze święconką. Śniadanie wielkanocne rozpoczyna się od dzielenia się z bliskimi poświęconym jajkiem. To tradycja podobna w swej formie i symbolice do bożonarodzeniowego łamania się opłatkiem. Tego uroczystego poranka najpierw spożywa się pokarmy, które zostały poświęcone poprzedniego dnia. Na stole nie może zabraknąć tradycyjnego żuru, mięs, wędlin, pasztetów, faszerowanych jajek, a na deser drożdżowej babki i mazurków. Dzieci uwielbiają czekoladowe zajączki, kurczaczki i baranki. Pisanki Jaja królujące na wielkanocnym stole są symbolem życia i odrodzenia. Pięknie zdobione, od wieków dekorują polskie stoły podczas świąt wielkanocnych. Wprawdzie przez lata sposoby barwienia i dekorowania jaj zmieniły się, ale tradycja pozostała. W czasie świąt pisankami obdarowuje się rodzinę i przyjaciół, co ma im zapewnić zdrowie, siłę oraz powodzenie w sprawach sercowych. Lany Poniedziałek Lany Poniedziałek lub śmigus-dyngus to zabawa, która polega na polewaniu wodą bliskich, a nawet nieznajomych osób w drugi dzień świąt. Tradycja ta nawiązuje do dawnych praktyk pogańskich, kojarzonych z symbolicznym budzeniem się przyrody do życia i wiosennym oczyszczaniem z brudu i chorób. Według ludowych wierzeń zmoczone tego dnia panny miały większe szanse na zamążpójście. Do dziś we wsiach na południu Polski zdarza się, że w poniedziałkowy ranek gospodarze kropią swoje pola wodą święconą. Wciąż żywe jest również robienie psikusów sąsiadom, na przykład przenoszenie narzędzi rolniczych na dach, czy chowanie wiader na wodę.